* biên dịch từ monochrome bởi Lê Hoàng Thạch *
Thu nhỏ kích thước luôn là một trong những mục tiêu chính của ngành công nghiệp đồng hồ. Với sự ra đời của những loại đồng hồ đa tính năng và sự phát triển của đồng hồ đeo tay, vấn đề này càng trở nên quan trọng. Bố trí nhiều tính năng vào một cỗ máy duy nhất, và vẫn có thể đeo được, đòi hỏi phải có sự tái tạo về mặt không gian. Điều này dẫn tới sự phát triển của đồng hồ siêu mỏng, điểm nó hướng tới ban đầu là mong muốn tạo ra một sự sang trọng, và cũng nằm trong khuôn khổ của những cải tiến liên tục. Nổi tiếng từ những năm 1960 nhưng bị lãng quên trong những năm 2000 ( bị lấn át bởi xu hướng đồng hồ ngoại cỡ ) , đồng hồ siêu mỏng gần đây đã trở lại một cách mạnh mẽ – một xu hướng đã châm ngòi cho cuộc chiến giữa Piaget và Bvlgari.
LỊCH SỬ HIỆN ĐẠI CỦA ĐỒNG HỒ ĐEO TAY SIÊU MỎNG
Khái niệm về đồng hồ đeo tay siêu mỏng vốn không có gì mới, Piaget đã tham gia với việc đưa sản phẩm mang tính biểu tượng Altiplano bước ra ánh đèn sân khấu. Năm 1957, Piaget giới thiệu Calibre 9P, nó là cỗ máy đồng hồ cơ học mỏng nhất từng được tạo ra, nó được gắn bên trong một chiếc đồng hồ mỏng hơn bất cứ thứ gì từng được thấy trước đây. Cỗ máy lên dây này chỉ mỏng đúng 2mm khiến cho đồng hồ chỉ dày hơn 4mm. Khi xem xét tới việc thiếu sự hỗ trợ của máy tính hiện đại ở thời điểm đó, máy cal 9P vẫn được coi là một bước phát triển đáng kinh ngạc.
bên trái là cal 9P lên dây ( 1957) và bên phải là cal 12P tự động ( 1960)
Một vài năm sau, vào năm 1960, một lần nữa Piaget lại cho ra đời một cỗ máy tự động, được thúc đẩy bởi nhiệm vụ dành cho sự mỏng manh. Calibre 12P, độ dày chỉ 2.3 mm, nó được phát triển dựa trên nền tảng khái niệm Micro rotor rất mới mẻ khi đó ( bánh đà lên cót tự động cỡ nhỏ ) . trong khi đồng hồ tự động thông thường thường dựa vào trọng lượng dao động của bánh đà lắp ở trung tâm, thì ở đây, loại bánh đà micro rotor nhỏ hơn nhiều và được tích hợp cùng cấp với bộ phận cầu, giúp giảm bớt đi vài milimet trên đồng hồ tự động. Hai cỗ máy này : 9P và 12P tạo ra tiếng vang trong nhiều thập kỉ và để lại cho Piaget một sự tín nhiệm tới tận ngày nay.
Piaget Caliber 20P, dựa trên Jean Lassale Calibre 1200, một cỗ máy lên dây 1.2mm.
Tuy nhiên, Piaget không phải hãng duy nhất chơi trò chơi siêu mỏng. Biết được sự mỏng manh và phức tạp của những cỗ máy, vài kẻ đã cố gắng nhưng đạt được kết quả khiêm tốn hơn. Một cái tên đáng chú ý trong lĩnh vực này là Jean Lassale, một công ty đồng hồ thụy sỹ đã thiết kế ra calibre 1200, nó chắc chắn là cỗ máy đồng hồ mỏng nhất từng tồn tại, chỉ 1.2 mm. Để đạt được độ mỏng như vậy, Lassale đã tháo bỏ phần cầu trên cùng, để lại các bộ phận chỉ gắn ở một bên, từ tấm chính cho đến bàn xoay. Thay vào đó họ sử dụng ổ bi ball-bearing cho các trục ( có tất cả 14, mỗi viên bi có kích thước 0.2mm). Ở trong một phiên bản tự động, Calibre Jean Lassale 2000, được phát triển thời gian sau đó, độ dày chỉ 2.08mm. Những bộ máy đồng hồ này tỏ ra không đáng tin cậy và cực kì mỏng manh, được sản xuất từ 1976 đến 1979, Jean Lassale sau đó được bán lại cho Seiko, trong khi các tài liệu kĩ thuật và bằng sáng chế được mua lại bởi Lemania. Sau này lại được tiếp tục cung cấp cho Piaget dưới dạng máy đồng hồ ( tên là Lemania 1210 và 2010 ) cùng những nhãn hiệu khác như Vacheron Constantin ( dưới tên Calibre 1160 và 1170).
Concord Delirium IV, dày chỉ 0,98 mm ( quartz)
Đồng thời, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thạch anh đã giúp tăng cường cho đồng hồ siêu mỏng. Sự thay thế các bộ máy cơ học phức tạp bằng các linh kiện điện tử đã mở ra viễn cảnh tạo ra loại đồng hồ thậm chí còn mỏng hơn nữa. Ví dụ tiêu biểu nhất của chiếc đồng hồ thạch anh siêu mỏng là chiếc Concord Delirium, được tạo ra vào năm 1979. Khi đó nó là chiếc đồng hồ mỏng nhất từng được sản xuất ( và cho tới nay nó vẫn là một trong những chiếc đồng hồ mỏng nhất ) với độ dày chỉ 1.98mm. Sau đó, chiếc Delirium 2 được phát hành thậm chí còn mỏng hơn trước, chỉ 1.5 mm. Bản mẫu mỏng kỉ lục này có thể làm được là do họ đã sử dụng vỏ lưng của chiếc đồng hồ làm tấm bảng mạch chính cho cỗ máy – loại công nghệ này sau đó được Swatch áp dụng cho chiếc đồng hồ nhựa phát hành năm 1983, và bởi Piaget cho sự phát triển của cỗ máy Calibre 900P.
Audemars Piguet Ref. 25643, đồng hồ đeo tay tourbillon sản xuất thương mại đầu tiên, với Calibre 2870 tự động và vỏ dày 4.8mm.
Trong khi cuộc khủng hoảng thạch anh vẫn còn tác động tiêu cực đến ngành công nghiệp đồng hồ Thụy Sỹ, thì cuộc đua độ mỏng vẫn không hề hạ nhiệt. Năm 1986, Audemars Piguet đã phát triển mẫu Ref. 25643 với cỗ máy Calibre 2870 tự động, nó là chiếc đồng hồ tourbillion được sản xuất hàng loạt đầu tiên và cho tới nay, vẫn là chiếc đồng hồ tourbillon mỏng nhất từng ra đời. Máy Calibre 2870 và chiếc đồng hồ được bao bọc xung quanh bởi rất nhiều lý do khác thường. Đặc trưng với lồng tourbillon cực kì nhỏ, có đường kính chỉ khoảng 7,2mm, cao 2.5mm và được tạo tác bằng Titan. Khả năng lên dây tự động được cung cấp bởi một hệ thống búa lên dây – Hammer thay vì bánh đà loại thường ( loại này nó đu một vòng nhỏ hơn so với 1 vòng tròn đầy đủ của rotor) . giống như chiếc Concord ở trên, Audemars Piguet không có tấm bảng mạch chính mà các bộ phận cấu thành cỗ máy được cố định trực tiếp lên phần vỏ sau đồng hồ – một lần nữa, đây là một giải pháp rất thông minh để giảm chiều dày. Cuối cùng, có một thực tế là cỗ tourbillon được nhìn thấy thông qua mặt số không phải là một lựa chọn từ thiết kế, nó được thúc đẩy bởi các lí do về mặt kĩ thuật – một lần nữa là để giảm độ dày.
Một vài năm trôi qua trước khi khái niệm về đồng hồ siêu mỏng đeo tay xuất hiện trở lại trên trung tâm sân khấu, và không mấy ngạc nhiên là nhờ vào công ty đã bắt đầu tất cả : Piaget. Chắc chắn, đã có khá nhiều đồng hồ siêu mỏng đã được sản xuất : Patek philippe sản xuất Nautilus và Calatrava đi kèm cỗ máy 324 hoặc 240, Vacheron Constantin và Jaeger Lecoultre cũng tiếp tục có những mẫu siêu mỏng trong bộ sưu tập của họ tương tự như AP. Cuộc đua siêu mỏng lại bắt đầu một lần nữa trong những năm 2010, và trong hai năm vừa chính là thời đại vàng son mới của những chiếc đồng hồ siêu mỏng.
PIAGET : MỘT KẺ CHỈ HUY ĐẦY THÁCH THỨC
Piaget vẫn sở hữu nhiều chiếc đồng hồ Altiplano trong bộ sưu tập, hầu hết chúng được trang bị máy Calibre 430P ( lên dây ) và Calibre 1200P ( tự động ), đây là những dòng máy ” con cháu ” trực tiếp từ 2 dòng 9P và 12P. Chúng tôi đã phải chờ tới năm 2014 khi cỗ máy 900P được giới thiệu và tiếp tục cuộc chiến siêu mỏng. Hồi đó, Piaget đã gây ấn tượng với ngành công nghiệp đồng hồ bằng cách tung ra chiếc đồng hồ cơ khí mỏng nhất từ trước tới nay, được trang bị Clibre 900P và trưng ra một cấu trúc ấn tượng cho việc xây dựng bộ vỏ cũng như cỗ máy.
Dựa trên nghiên cứu được thực hiện vào những năm 1980 trên Concord Delirium và Swatch, Piaget đã bớt đi được vài mi li mét bằng cách tháo bỏ tấm bảng mạch chính. Cỗ máy không còn độc lập nữa mà trở thành một phần của đồng hồ. Vỏ lưng của Piaget Altiplano 38mm 900P được gia công để tiếp nhận được các bộ phận của máy đồng hồ, nó chỉ cần một cây cầu ở trên để giữ các bộ phận chuyển động tại chỗ. Cấu trúc đặc biệt này hiếm khi xuất hiện trên một chiếc đồng hồ cơ khí, nó cho phép tạo ra một chiếc đồng hồ chỉ dày đúng 3.65mm. Nó vẫn là chiếc đồng hồ cơ khí mỏng nhất trong vòng 2 năm cho tới khi hãng Jaeger LeCoultre ra măt chiếc Squelette Ultra Thin Master, với bộ vỏ ấn tượng chỉ dày 3.6 mm – đi kèm với một cấu trúc truyền thống – cỗ máy và bộ vỏ hoàn toàn tách biệt với nhau.
Piaget – một bậc thầy về siêu mỏng và luôn luôn bị cạnh tranh. Tuy nhiên, điều này không thể ngăn cản hãng tiếp tục trong nhiệm vụ của mình trong công cuộc đồng hồ mỏng. Vào năm 2015, thương hiệu đã giới thiệu chiếc Altiplano Chronograph Flyback, chiếc đồng hồ vẫn giữ kỉ lục như chiếc đồng hồ Chronograph mỏng nhất từ trước tới nay. Điều đáng ngạc nhiên là, dù chỉ dày 8.24mm, chiếc đồng hồ vẫn được làm dựa trên cấu trúc truyền thống, Calibre 883P chỉ dày đúng 4.65 mm, bao gồm nhiều tính năng thú vị như bánh xe dạng cột column wheel đi kèm ly hợp dọc để kích hoạt tính năng Chronograph, có chế Flyback, 50 giờ trữ cót…
Thời gian gần đây, Piaget đã tìm thấy một ứng cử viên mới có thể thách thức uy quyền tối cao của mình : Bvlgari. Cuộc chiến siêu mỏng đã được coi là tạo cho ngành công nghiệp một cơ hội để thực hiện những sáng tạo của nó. Sau khi người La mã tung ra chiếc đồng hồ mỏng nhất , thì Piaget đã phản ứng ngay trước thềm SIHH 2018, với sự ra mắt của chiếc Altiplano Ultimate Automatic 910P. Dựa trên nền tảng 900P, chiếc đồng hồ này bổ sung thêm khả năng lên dây tự động bới một bánh đà lên cót ngoại vi, nằm xung quanh bộ máy, ngay bên dưới vành bezel. Điều này cho phép đồng hồ duy trì một thông số 4.3 mm. Tuy nhiên, như bạn sẽ được thấy, thông số này chỉ kéo dài được đúng 3 tháng.
Màn kịch cuối diễn ra ngay tại triển lãm SIHH 2018, Piaget đã phản ứng một lần và mãi mãi dựa trên bản mẫu Altiplano Ultimate. Về cơ bản , đây là chiếc đồng hồ cơ học mỏng nhất từng được tạo ra, và cho đến nay, với độ dày 2mm tổng thể, mỏng hơn hẳn 1,6 mm so với kỉ lục tạo ra trước đó bởi JLC. Để đạt được độ mỏng như vậy, Piaget đã sử dụng mặt sau thành thành tấm bảng mạch chính luôn, và đơn giản hóa các phần còn lại để sắp xếp được chúng vừa vặn trong không gian : vỏ lưng, niềng, tấm chính và kính ở cùng một mức với các bộ phận mặt số, kim và cỗ máy.
Các bộ phận của cỗ máy đã được thiết kế lại với một vài vòng bi trợ lực ball- bearing. Một dây cót chính không hộp chứa, không nắp được tích hợp vào một cái hốc được khoét sâu vào mặt lưng đồng hồ, bộ phận điều chỉnh không được neo giữ bởi cầu cân bằng, mà thay vào đó là một cái cần ( một bộ cân bằng bay – balance flying). Cuối cùng, tấm kính mặt trước chỉ dày đúng 0.2 mm. ( so với 1mm trên hầu hết các loại đồng hồ). Để giữ cho nó đủ độ cứng và không bị uốn cong. Vỏ được làm từ hợp kim Coban. Xét về tất cả những cải tiến này, thật khó để tưởng tượng rằng kỉ lục của Piaget sẽ bị phá vỡ trong tương lai gần.
BVLGARI : ỨNG CỬ VIÊN MỚI
Chưa từng ai thấy họ xuất hiện trước đây. 5 đến 6 năm trước, Bvlgari đối với hầu hết chúng ta vẫn còn là một anh thợ kim hoàn đáng kính nhưng không phải là một thợ đồng hồ hàng đầu. Nhưng đến ngày hôm nay, nó lại đang gây ra những cơn đau đầu nghiêm trọng cho nhóm R & D ( nghiên cứu và phát triển ) của hãng Piaget. Mọi chuyện bất đầu với sự tham gia của 2 nhà sản xuất nằm dưới sự bảo trợ của Bvlgari : Daniel Roth và Gerald Genta. Cả hai đều được biết tới với những thiết kế độc đáo và khả năng tạo ra những chiếc đồng hồ cực kì phức tạp. Khi một nhà sản xuất có thể chế tạo ra một cỗ máy Grande Sonnerie ( điểm chuông 15 phút một ) và biết một hoặc hai cách về thu nhỏ, thì họ có cơ sở hoàn hảo để tạo ra các cỗ máy siêu mỏng.
Tất cả bắt đầu từ baselworld 2015 khi Bvlgari giới thiệu chiếc Octo Finissimo Tourbillon, nó là chiếc đồng hồ có cỗ máy tourbillon mỏng nhất – không phải chiếc đồng hồ tourbillon mỏng nhất, vì kỉ lục này vẫn nằm trong tay hãng Audemars Piguet, xác lập năm 1986 với chiếc Ref 25643. Với 5mm chiều dày, bộ vỏ của chiếc đồng hồ này không chỉ táo bạo và hiện đại về mặt thiết kế, mà nó cũng thuộc hàng siêu mỏng. Cỗ máy lên dây tay được phát triển in house bởi thương hiệu chỉ dày đúng 1,95mm. Toàn bộ cỗ máy được định hình xung quanh lồng tourbillon, để độ dày của lồng ngang với độ dày của toàn bộ cỗ máy. Ngoài ra, thay vì sử dụng chân kính, bánh xe thoát và ổ cót chính được giữ ở vị trí và điều hướng bởi các ổ bi ball bearing, và lồng tourbilon được xoay bằng một bộ phận là Cartridge bearing.
Trên cùng 1 ý tưởng tương tự, Bvlgari đã chứng minh bằng bí quyết trên tính năng bổ sung thứ 2, một trong những loại phức tạp bậc nhất ngành công nghiệp đồng hồ : điểm chuông tới phút. Những kẻ nắm giữ kỉ lục trước đó là Vacheron Constantin với độ dày chỉ 8.09 mm của chiếc Patrimony Ultra thin Calibre 1731 và sau đó là JLC với 7.9mm trong Hybris Mechanica 11, Bvlgari đã trình diễn một bí quyết ấn tượng bằng cách giới thiệu chiếc Octo Finishimo Minute Repeater, thành viên thứ hai trong bộ 3 siêu mỏng của thương hiệu. Với phong cách thiết kế siêu mỏng với cỗ máy 3.12mm và bộ vỏ titanium 6.85mm tạo hình theo cách rất hiện đại và táo bạo. Chiếc đồng hồ mới này cho tới nay vẫn là chiếc điểm chuông tới phút mỏng nhất thị trường.
Chiếc thứ 3 trong bộ 3 siêu mỏng của Bvlgari thực sự là một chiếc đồng hồ đơn giản nhất trong số đó : 3 kim automatic. Một lần nữa, chúng tôi lại được thấy một thiết kế hiện đại, góc cạnh, bộ vỏ full titan cả mặt số, đi kèm cấu hình cực mỏng. Khi nó được ra mắt tại triển lãm Baselworld 2017 thì nó là chiếc được trang bị cỗ máy đồng hồ tự động mỏng nhất thời điểm đó – độ dày 2.23mm và bộ vỏ dày 5.15mm. Sau khi được kiểm tra lại, thì thực tế đây vẫn chưa phải chiếc đồng hồ tự động mỏng nhất từ trước đến nay ( vẫn là AP ref 25643 với độ dày 4.8 mm), cũng không phải là cỗ máy tự động mỏng nhất ( Lassale 2000 với độ dày 2.08mm). Tuy nhiên, không hề có bất cứ tranh luận nào về vẻ đẹp và thành tựu kĩ thuật. Các mẫu Octo Finissimo, với một cỗ máy micro rotor đi kèm một mức giá tương đối tốt, là một thành công lớn của thương hiệu.
Tại SIHH 2018, Piaget đã giới thiệu chiếc Ultimate Concept và Ultimate Automatic. Bvlgari cũng trở lại với chiếc đồng hồ tự động mỏng nhất của họ và chiếc Tourbillon mỏng nhất. Với tên gọi Octo Finissimo Tourbillon Automatic. Sử dụng cỗ máy tourbillon nhìn có vẻ giống như máy lên dây tay, thực tế là họ đã sử dụng một bánh đà lên cót ngoại biên vào đó, mà vẫn không làm thay đổi độ dày của cỗ máy – vẫn ở mức 1.95mm. Thương hiệu cũng đã làm việc về bộ vỏ, đem tới một chiếc đồng hồ có độ dày tổng thể là 3.95mm. Đây là một chuẩn mực mới được thiết lập cho những năm tới….
AUDEMARS PIGUET : VẪN MẠNH MẼ
Audemars Piguet là một tài năng đáng ngạc nhiên có hình ảnh rất mâu thuẫn. Là hãng ủng hộ loại đồng hồ dày và lớn – họ đã tạo ra một bản mẫu Royal Oak Offshore vào năm 1993 – Audemars Piguet đồng thời cũng là một nhà sản xuất đồng hồ siêu mỏng giống như Royal Oak tiêu chuẩn. Tuy nhiên chúng ta không được quên hai điều, Audemars Piguet đã tạo ra khái niệm về đồng hồ thể thao siêu mỏng vào năm 1972, và bản thân họ cũng có khả năng sản xuất các loại tính năng tích hợp cao cấp – grand complications đẩy vào một cỗ máy với khả năng thu nhỏ đúng nghĩa.
Tại SIHH 2018, Audemars đã chứng minh cho ngành công nghiệp rằng họ vẫn còn hiện hữu rất nhiều bên trong cuộc chơi, bằng cách giới thiệu đồng hồ có lịch vạn niên tự động mỏng nhất. Các mẫu AP Royal Oak RD # 2 vẫn chỉ là một đồng hồ dạng tiêu bản ở hiện tại, nhưng nó sẽ được sản xuất theo từng loạt nhỏ trong thời gian tới ( bản giới hạn ). Bằng cách làm việc trên các mô đun lịch vạn niên, hiện nay được tích hợp luôn vào cỗ máy chứ không phải chỉ đơn giản làm lắp vào từ phía trên – cũng như trên cỗ máy và thân vỏ. AP đã tạo ra một chiếc đồng hồ có độ dày 6.3mm, cỗ máy đi kèm dày 2.89mm, so với mẫu 15202ST ( vỏ dày 8.1 mm và cỗ máy dày 3.05mm ), nó có nghĩa là cả bộ vỏ và cỗ máy đều mỏng hơn nhiều, vô cùng ấn tượng.
CÁC KỈ LỤC VỀ ĐỘ MỎNG HIỆN NAY
ĐỒNG HỒ CƠ KHÍ MỎNG NHẤT : Piaget Altiplano Ultimate Concept : dày 2mm
ĐỒNG HỒ TỰ ĐỘNG MỎNG NHẤT VÀ ĐỒNG HỒ ĐEO TAY GẮN TOURBILLON MỎNG NHẤT : Bvlgari Octo Finissmo Tourbillin Automatic, dày 3.95 mm, cỗ máy dày 1.95mm
ĐỒNG HỒ ĐIỂM CHUÔNG TỚI PHÚT MỎNG NHẤT : Bvlgari Octo Finissimo Minute Repeater, dày 6.85 mm, cỗ máy dày 3.12mm
ĐỒNG HỒ CHRONOGRAPH MỎNG NHẤT : Piaget Altiplano Flyback, dày 8.24mm, cỗ máy dày 4.65mm
ĐỒNG HỒ TỰ ĐỘNG CÓ LỊCH VẠN NIÊN MỎNG NHẤT : Audemars Piguet Royal RD # 2 , dày 6.03mm, cỗ máy dày 2.89mm
