*biên dịch bởi lê hoàng thạch*
Thị trấn glashutte của bang saxony nằm ở các dãy núi miền đông đức, khu này được ví như thánh địa mecca dành cho đồng hồ của nước này ( mecca là thánh địa linh thiêng của người hồi giáo). Nơi đây hội tụ những phòng trưng bày và xưởng làm việc của các nhà sản xuất quan trọng nhất của đức về đồng hồ sang trọng, và tên của thị trấn này được biết đến trên toàn thế giới về chất lượng.có một câu hỏi là, làm thế nào mà nơi đây lại trở thành khu vực chuyên sản xuất đồng hồ? Ngay bây giờ chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu.


THỜI KÌ ĐẦU THÀNH LẬP
Thị trấn nhỏ glashutte tọa lạc tại vị trí rất thuận tiện ở saxony, gần biên giới cộng hòa séc. Ở đây, có không ít hơn 11 nhãn hiệu có trụ sở chính, và một số thậm chí còn tự phát triển và sản xuất cỗ máy in house. Đó là lí do tại sao dòng chữ ” made in glashutte/Sa” lại là một chứng nhận cho chất lượng thực sự, tuy nhiên chất lượng thì vẫn chưa đủ để có thể in dòng chữ đó trên mặt số, ví dụ như phải có ít nhất 50% giá trị cỗ máy phải làm lợi cho địa phương. Điều này có nghĩa là kể cả máy đó có nguồn gốc từ thụy sỹ thì nó vẫn bắt buộc phải được trang trí tỉ mỉ hoặc thay đổi về kĩ thuật ( tức là làm sao đó phải thuê nhân công tại đây và sinh lợi cho người dân ở đây). Chỉ dấu chất lượng này là độc tôn tại nước đức, những chiếc đồng hồ đeo tay từ các tên tuổi lừng danh như a. Lange & sohne , glashutte original hay nomos đều được xây dựng ở glashutte, thuộc bang saxony vùng đông đức
Ngày nay, ở vùng này có khoảng 1000 trong số 7000 cư dân ở đây làm việc trong ngành chế tạo đồng hồ. Đây thực sự là một tỉ lệ lớn. Nhưng làm thế nào mà ngành đồng hồ đã tới đây và phát triển nên các thương hiệu vô cùng hiệu quả? Ở một thị trấn nhỏ như glashutte, bao vây bởi những dẫy núi đầy quặng ở đông đức?
Câu chuyện bắt đầu từ thế kỉ 15, khi glashutte mới chỉ là một làng nông nghiệp nhỏ, giống như nhiều nơi khác. Khi được phát hiện và bắt đầu khai thác quặng bạc vào thế kỉ 15, nơi đây đã trải qua một thời kì phát triển bùng nổ và thậm chí còn được hưởng đặc quyền thị trấn (town privileges – một hình thức tự trị) vào năm 1506. Đến đầu thế kỉ 19, các mỏ quặng đã bị khai thác cạn kiệt, dẫn tới tỉ lệ thất nghiệp tăng lên đáng kể.
Những người đứng đầu bang saxony, sống ở thủ phủ dresden cách đó khoảng 20 km, đã kêu gọi các công ti giải quyết vấn đề này. Một người thợ đồng hồ tên là ferdinand adolph lange, một cựu học viên của công ti sản xuất đồng hồ hoàng gia johann christian friedrich gutkaes, đã đệ trình kế hoạch thiết lập nên một ngành công nghiệp đồng hồ ở các khu vực dãy núi khai thác quặng. Đề án này dựa trên mô hình của thụy sĩ khi ông thấy được ở vallee de joux, thụy sĩ.


Ý tưởng chính là tăng cường sự giàu có trong khu vực, tạo nhiều việc làm cho người dân và giữ lại nhiều tiền hơn cho quốc gia ( tránh thất thoát tiền chảy vào túi các công ti đồng hồ ngoại quốc). Khi nhiều chiếc đồng hồ cao cấp được sản xuất tại địa phương, loại đắt lẫn rẻ đều phải mua hoặc nhập khẩu từ thụy sĩ.
Lange đã lên kế hoạch đào tạo 15 thanh thiếu niên, trở thành nhà sản xuất đồng hồ hoặc nhà cung cấp chuyên nghiệp. Nó sẽ trở thành các tế bào di truyền cho ngành công nghiệp đồng hồ đức, lấy từ mẫu mô hình ở vallee de joux. Sau khi việc đào tạo kết thúc, lange cũng vẫn chỉ chọn người dân địa phương để đào tạo nghề làm đồng hồ cho mình.
Bộ nội vụ saxony đã chọn glashutte làm địa điểm thích hợp cho đề án, và lange được cho vay một khoản tiền với điều kiện ông phải đào tạo được 15 học viên tập sự. Vào thời điểm đó, có khoảng 1000 người sống ở thị trấn núi quặng, ngoài việc giúp đỡ những người dân đói khổ, thì mức lương phải chi trả khá thấp cũng là lí do khiến cho glashutte được lựa chọn. Năm 1845, ông tới glashutte và sáng lập ra một nhà máy sản xuất đồng hồ bỏ túi. Ông cũng đưa adolf schneider, một người cùng là học sinh khi còn ở gutkaes, làm giám đốc điều hành sản xuất.


Dạy cho những người nông dân quê mùa về kĩ nghệ đồng hồ quả thật không phải là một công việc dễ dàng. Bất chấp những khoản vay có được từ chính phủ, hoạt động kinh doanh ban đầu của lange gần như đã khiến ông lâm vào tình trạng phá sản, khiến ông phải bỏ khá nhiều tiền túi, thậm chí tiền của vợ vào công ti.
Lange đã dành thời gian của mình để sản xuất các bộ phận chuyển động và đào tạo cho những người tập sự, và ông thậm chí còn phát triển các thiết bị khác nhau để sản xuất các bộ phận cơ khí chính xác. Cao hơn, ông đã phát triển tấm 3/4 như là một sự cải tiến cho tính ổn định và độ cứng cáp cho cỗ máy, và chi tiết này đến nay đã trở thành một đặc điểm nhận dạng điển hình cho đồng hồ toàn khu vực glashutte.máy móc chính xác từ lange, chi phí lao động thấp kèm theo các kĩ nghệ thủ công, có nghĩa là ông có thể sản xuất đồng hồ một cách rất chính xác theo dây chuyền, với giá bán rất phải chăng. Đồng hồ bán khá chạy tại anh và mĩ.
Cuối cùng thì kế hoạch của lange đã thành công, ông đã tạo lập được một ngành công nghiệp đồng hồ. Những người học việc từ ông đã trở thành những người thợ độc lập , hoặc trở thành nhà cũng cấp bộ phận chuyển động hoặc trở thành một nhà sản xuất khác tại đây, như mortiz grossmann, robert muhle và liên minh nhà máy đồng hồ. Các bài học lí thuyết đóng vai trò rất quan trọng trong kế hoạch của lange, đã được cải tiến theo thời gian. Năm 1878, trường dạy nghề đồng hồ nước đức ở thị trấn glashutte được khai trương bởi mortiz grossmann. Tầm nhìn của Ferdinand adolph lange đã trở thành hiện thực : một ngành công nghiệp đồng hồ thích hợp kèm theo các nhà cung cấp đã thành lập tại đây, và đem đến sự thịnh vượng cho thị trấn. Lange đã trở thành thị trưởng của thị trấn và bắt đầu cải thiện cơ sở hạ tầng nơi đây.
Công việc chế tác đồng hồ ở glashutte hoàn toàn tập trung vài việc sản xuất đồng hồ bỏ túi cao cấp và phức tạp. Với những sản phẩm như vậy, quá trình công nghiệp hóa quy trình sản xuất, với dây chuyền lắp ráp là không thể làm được. Những chiếc đồng hồ tiêu dùng bình dân đơn giản hơn, sản xuất hàng loạt thường đến từ các vùng khác như rừng đen của đức và cả thụy sĩ , những chiếc đồng hồ đeo tay thời trang hơn xuất hiện nhưng những người thợ ở glashutte lại không nắm bắt được cơ hội. Hai yếu tố trên kết hợp với cuộc đại suy thoái đã góp phần dẫn đến sự sụp đổ của ngành công nghiệp đồng hồ vùng glashutte, và không phải thương hiệu nào cũng có khả năng trụ lại sau thời kì thế chiến 1.
THỜI KÌ SAU THẾ CHIẾN 1
Vào năm 1926, những chiếc đồng hồ đeo tay uhren-rohwerke-fabrik glashutte (urofa) và uhrenfabrik ( ufag) bắt đầu được sản xuất. Những chiếc có chất lượng cao nhất có tên là “tutima” in trên mặt số.
Trong thời thế chiến 2,việc sản xuất tập trung vào đồng hồ bỏ túi và đồng hồ đeo tay sử dụng trong quân đội, bao gồm cả những chiếc đồng hồ phi công cỡ lớn lừng danh. Những ngày cuối thế chiến 2, glashutte đã bị đánh bom và hư hỏng nặng, sau cuộc chiến, quân liên xô đã chiếm đóng toàn bộ vùng đông đức. Tới năm 1951,toàn bộ các nhà sản xuất đồng hồ còn lại ở glashutte, bao gồm cả lange và muhle được sát nhập vào một tổ chức nhà nước có tên là glashutte uhrenbetriebe ( viết tắt là GUB).
SAU THẾ CHIẾN 2


Đồng hồ đeo tay với những cỗ máy tự động được phát triển vào năm 1960 mang tên spezimatic, nó trở nên phổ biến và được biết tới là chiếc đồng hồ chính xác và mạnh mẽ. Ở tây đức , chúng được bán dưới cái tên meister-anker và thu về các khoản ngoại tệ cho nhà nước xã hội chủ nghĩa đông đức. Sau đó, họ còn phát triển thêm các cỗ máy thạch anh. Theo thời gian, những chiếc đồng hồ bỏ túi chất lượng cao thủ công và đồng hồ đeo tay của a. Lange & sohne đã dần tăng giá trong các phiên đấu giá và được lùng mua bởi các nhà sưu tập.
THỜI KÌ THỐNG NHẤT NƯỚC ĐỨC


Sau khi đông và tây đức sát nhập, ngành công nghiệp đồng hồ glashutte bắt đầu phát triển đi lên từ đống tro tàn. Các nhà sản xuất đồng hồ đã được phép tư nhân hóa. Năm 1994, dưới sự bảo trợ của nhà doanh nghiệp người đức heinz W. Pfeifer, chiếc đồng hồ sang trọng mang tên glashutte original ra mắt công chúng. Cho đến nay, thương hiệu , thiết kế và sản xuất cỗ máy, hầu hết các bộ phận bao gồm cả những con ốc đều do họ tự làm.
Cũng vào năm 1994, thương hiệu a. Lange & sohne cũng được tái thiết lập, công cuộc tái thiết diễn ra dưới sự bải trợ của nhãn hiệu thụy sĩ IWC, những chiếc đồng hồ đeo tay đầu tiên có tên là lange 1 và tourbillon le merite. Walter lange, cháu nội của ferfinand adolph lange, người đã di cư tới tây đức sau chiến tranh, đã ra sức ủng hộ thương hiệu. Tất cả các cỗ máy đều được phát triển in house, chất lượng lẫn độ hoàn thiện đều được đánh giá cao bởi các nhà sưu tập trên khắp thế giới.
Hãng muhle glashutte đã được hồi sinh bởi người trong gia đình vẫn còn hoạt động trong ngành công nghiệp đồng hồ tại glashutte. Roland schwertner thành lập nhãn hiệu nomos-một cái tên từng được sử dụng trước đây trong khu vực với thiết kế đồng hồ có từ những năm 1920.hãng nomos cũng tự thiết kế và sản xuất những cỗ máy của riêng mình. Wempe, một chuỗi cửa hàng trang sức từ hamburg, cũng là một nhà sản xuất đồng hồ ở glashutte đã tiến hành cải tạo lại đài quan sát thiên văn nơi đây, và hiện nay nó đã trở thành nhà máy kiểm tra đồng hồ ( và cấp chứng chỉ ) duy nhất tại nước đức .


Ngành công nghiệp đồng hồ ở glashutte đang phát triển liên tục, thương hiệu tutima cuối cùng cũng đã xuất hiện trở lại glashutte với 1 số văn phòng đại diện, thậm chí còn phát triển thêm những tính năng phức tạp mới mẻ như điểm chuông tới phút. Đồng hồ thương hiệu mortiz grossmann cũng đã được hồi sinh và hiện đang xây dựng cơ sở sản xuất mới, hãng a. Lange & sohne cũng sẽ khai trương một cơ sở mới khác vào cuối năm nay ( tức năm 2014-thời điểm bài viết được thực hiện) , họ cũng sẽ tiến hành kỉ niệm 20 năm ra đời mẫu lange 1, một chiếc đồng hồ biểu tượng cho những phẩm chất tốt đẹp từ vùng glashutte.