*biên dịch bởi LÊ HOÀNG THẠCH*
Bánh xe dạng cột – column wheel là một bánh xe ( gọi là bánh răng cũng được theo cách gọi chung chung kiểu việt nam) bằng thép, được gắn bên trong một cỗ máy bấm giờ chronograph. Nó được trang bị các trụ cột dọc gắn trên một bánh xe, kiểu dáng giống với một tháp pháo ( khi gắn lên đồng hồ nhìn như ông mặt trời) . Nó giữ vai trò điều khiển, đồng bộ hoá các hoạt động trong cỗ máy bấm giờ , tức là dẫn động cho hoạt động khới động – dừng lại – nhảy giây – chia kim..vv..vv trong các cơ chế chronograph . Do chi phí sản xuất cao nên nó được coi là một biểu tượng của giá trị và chất lượng ( giá trị thôi, chất lượng và hiệu suất thì đang tranh cãi ghê lắm) . Nó có 2 tên gọi khác là ” lâu đài xứ thuỵ sĩ ” – swiss castle và ” bánh xe hình vương miện ” – crown wheel.
Column wheel thường được xếp vào dạng cơ chế cấp cao trong đồng hồ bấm giờ, lí do là nó ngốn nhiều hơn công sức để chế tạo được. Khi quan sát kĩ, bạn sẽ thấy các răng nhỏ, hình cột trụ được gắn đều nhau lên một mặt của một bánh xe tròn – nó được gọi là CỘT ( column) tạo thành một hình dạng tương tự như tháp pháo của một toà lâu đài. Các cột này được hoàn thiện bằng máy cnc với các cạnh được vát sắc ở các góc. Sau đó người ta phải làm cho bề mặt mịn hơn để đảm bảo vận hành được hoàn hảo.
Mặc dù khó khăn trong việc sản xuất, column wheel lại là tiêu chí đáng giá với người tiêu dùng, cấu tạo của nó khiến cho việc nhấn nút cảm giác rất trơn tru, lí do là nó thường được tích hợp một li hợp dọc đặt ở giữa bánh xe thay vì đặt theo cùng chiều ngang với cơ chế chronograph. Bạn sẽ cảm nhận rõ ràng sự mượt mà khi kim giây chronograph bắt đầu dịch chuyển khi ta bấm nút, gần như không bị giật trễ. Chuyển động mượt mà này đến từ bộ li hợp dọc – các bánh răng được đẩy liên tục ra khỏi vị trí theo chiều dọc, và kim giây có thể dừng lại hay bắt đầu vận hành một cách mượt mà nhất có thể. Bạn cũng lưu ý rằng nếu không có li hợp dọc, thì column wheel vẫn có thể hoàn thành được chức năng của mình với hệ thống li hợp ngang , và không phải tất cả máy chronograph đều được tích hợp bộ li hợp dọc. Hệ thống li hợp ngang thường được cho là có tính thẩm mĩ cao hơn, thường được dùng trong các cỗ máy cấp cao, còn về sự khác biệt hiệu suất giữa loại ngang và dọc thì có thể nói là ngang nhau – gần như không mấy khác biệt.
Với những mặt cả tích cực lẫn tiêu cực, điểm mấu chốt ảnh hưởng đến giá thành của column wheel chính là phi phí cao và công sức bỏ ra. Tất nhiên vẫn có sự tranh cãi, nhưng đây là một chi tiết rất tốt để các hãng bao biện cho cái giá ngút trời in trong thẻ tag. Về bản chất, bánh xe dạng cột vẫn có thể bị tổn thương – dễ gặp nhất là gãy cột trụ, và nếu như nó gãy thì sẽ gây ra sự phiền phức không hề nhỏ cho công tác bảo dưỡng , nó rất tốn thời gian để sửa chữa.
Như đã nói ở trên, bánh xe dạng cột – column wheel là một chi tiết rất hay sử dụng cho các cỗ máy cấp cao, điển hình là rolex 4130 và zenith el primero, omega calibre 321, hoặc trong những phiên bản đồng hồ rẻ hơn từ longiness, và thậm chí là siêu rẻ, tới từ anh chàng béo hàng xóm của chúng ta là caliber ST19 – hãng đồng hồ seagull.
* chú thích dành cho tra cứu :
– ly hợp dọc : vertical clutch
– ly hợp ngang : horizontal clutch
– chức năng bấm giờ : chronograph
– bánh xe dạng cột : column wheel
– longines, zenith, rolex, omega : các hãng đồng hồ thuỵ sĩ
– seagull : hãng đồng hồ trung quốc
