*thực hiện bởi LÊ HOÀNG THẠCH*

Micro rotor, dịch theo kiểu gần gũi là bánh đà lên cót mini, con văng lên cót cỡ nhỏ, các anh em thợ việt nam thường gọi với cái tên là tự động cúc áo là một chi tiết kĩ thuật thường thấy trong các cỗ máy vintage của hãng universal hay hamilton , cũng như các hãng cấp cao như patek philippe, roger duibois… vậy nó là gì? Lịch sử ra sao, ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.

MICRO-ROTOR LÀ GÌ? QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH RA SAO?

Bánh đà lên cót mini micro rotor, là một con văng lên cót dành cho đồng hồ tự động, với kích cỡ nhỏ, thường chỉ cỡ khoảng 1/3 hoặc 1/4 diện tích toàn bộ bề mặt cỗ máy đồng hồ, nó khác với bánh đà lên cót loạt thường, chiếm đến 1/2 hoặc 3/4 diện tích bề mặt máy đồng hồ ( tên của loại này là central rotor).

Chi tiết kĩ thuật này ban đầu được nghiên cứu và phát minh bởi kĩ sư trưởng thuộc nhóm thiết kế thuộc hãng đồng hồ buren, có tên là hans kocher. Với cái tên ban đầu rất mĩ miều là “planetary” – có nghĩa là hành tinh. Cũng trong thời gian này, hãng universal, cũng phát triển một loại kết cấu tương tự, và đăng kí phát minh của minh dưới cái tên như chúng ta đã biết hiện nay : micro-rotor vào năm 1955.

Việc sản xuất ra loại bánh đà lên cót mini không nhằm mục đích gì hơn việc thu gọn lại kích thước máy đồng hồ tự động, mà chủ yếu hướng đến giảm độ dày xuống mức thấp nhất có thể mà vẫn đảm bảo yếu tố tự động được tích hợp. Thách thức lớn nhất khi tạo ra nó, chính là do nó khá nhỏ nên sức mạnh mà nó mang lại khá yếu, người ta đã đưa các giải pháp, mà điển hình là sử dụng hệ thống lên dây bi-directional phức tạp hơn, kết hợp với bánh đà lên cót được làm nặng hơn bình thường. Các bộ máy có tích hợp micro rotor rất nổi tiếng vì không cần lắc tay nhiều mà vẫn lên đủ vòng cót.

CUỘC CẠNH TRANH GIỮA CÁC HÃNG

Micro rotor có thể nói là được làm ra bởi cả 2 hãng universal và buren, nên chủ yếu cạnh tranh giữa 2 hãng rất khốc liệt , cuộc đua càng mỏng càng tốt có lẽ là cuộc đua khá thú vị trong giới đồng hồ. Mở đầu là buren với những cỗ máy được biết dưới cái tên super slender với độ dày máy chỉ 4.15mm, universal ban đầu thua cuộc vì máy của họ vẫn dày hơn 1 mm, tức là 4.2 mm với cal.1-69, ngay trong thời gian này, hãng piaget đã ra mắt loại micro rotor pionner ( loại này hơi xấu và ít phổ biến) đánh bại cả 2 ông trên với độ dày chỉ 2.3mm vào năm 1959 , cỗ máy vô địch này có tên là cal.12P.

Thế hệ thứ 2 của micro rotor bắt đầu phát triển từ 1962, đưa vào dòng intramatic của buren, nó dày chỉ 3.15 mm, tuy nhiên, ở cuộc đua thế hệ thứ 2 thì universal đã chiến thắng với cal.2-26 độ mỏng chỉ 2.5 mm. Trong những năm thập niên 60, hãng buren đã được hamilton mua lại, và đưa cơ chế micro rotor vào dòng sản phẩm hamilton thin-o matic của họ ( những chiếc này có thời bán rất chạy ở việt nam) . Một điều thú vị, khi hamilton bước chân vào cuộc chiến đưa cỗ máy đồng hồ tự động chronograph đầu tiên trên thế giới, cùng với liên minh breitling – dubois depraz – heuer ( tag heuer ngày nay), cỗ máy của họ có tên là chronomatic với một micro rotor được tích hợp chính là của hãng buren.

Hãng patek philippe cũng bắt đầu phát triển bánh đà lên cót mini cho riêng mình vào năm 1977 với cal.240, và nó đã trở thành chi tiết thường xuất hiện trong các cỗ máy cao cấp của họ. Bên cạnh đó nhiều hãng như piaget, parmigiani, chopard cũng là một “fan” hâm mộ và thường xuyên tích hợp chi tiết này vào máy của mình