* bài khảo cứu chi tiết nhất tại việt nam về universal ở thời điểm hiện tại , biên dịch , tổng hợp và bổ sung bởi lê hoàng thạch – hàng độc quyền tại kiến thức và lịch sử đồng hồ*

universal là một hãng đồng hồ cực kì danh tiếng và quan trọng trong lịch sử phát triển đồng hồ thời cận và hiện đại . tại việt nam cũng như thế giới , những chiếc đồng hồ đeo tay universal thường có giá rất cao , có thiết kế cầu kì và bộ máy rất phức tạp ( như tri copax hay bi compax ) . lịch sử khảo cứu của universal tại việt nam gần như rất ít , hầu hết chỉ biết hãng này nổi tiếng và đắt chứ không biết tại sao nó lại có được sự ưu ái như vậy. với kĩ năng chế tác và danh tiếng xếp trên omega và ngang hàng với iwc và rolex thời xưa thì rõ ràng không phải là một chuyện đơn giản ! với những cuộc đua tự động siêu mỏng , tiên phong trong kĩ nghệ micro rotor , và là nơi đào tạo bồi dưỡng nên thiên tài thiết kế của mọi thời đại geral genta ! ngay bây giờ , các anh em hãy cùng với thạch du ngoạn một vòng ngược về quá khứ , để xem xét kĩ hơn về anh chàng này , bài viết xin được bắt đầu !

1894-1930 : SỰ KHỞI ĐẦU

năm 1894 tại thị trấn le locle , thuỵ sĩ , Numa Emile Descombes và Ulysse Georges Perret cùng nhau thành lập một công ti sau một thời gian làm việc và giao dịch đồng hồ . cả 2 đều là những người được đào tạo qua lớp dạy về đồng hồ , khởi đầu công ti chỉ đơn giản là nhà bán lẻ và sản xuất vỏ , núm , kim và movement. công việc sản xuất dần chuyển dịch sang chế tạo đồng hồ đeo tay , đến thế chiến 1 họ đã sản xuất được một loại vòng đeo tay có chức năng bấm giờ chronograph. năm 1918 ( hoặc 1919) , đồng sáng lập Ulysse Perret quyết định mở một chi nhánh tại Geneva , và chính chi nhánh này được mở rộng dần dần và biến thành trung tâm hành chính của công ti thời gian sau đó. họ có được bằng sáng chế đầu tiên liên quan đến biểu đồ 24h – 24 Hour Indication .

năm 1897 , ‎đồng sáng lập Descombes mất rất sớm khi mới 34 tuổi , người còn lại , Perret hợp tác với Louis Edouard Berthoud cùng sản xuất các loại tính năng bổ sung ( complications ) , họ có một thời gian ngắn hoạt động dưới cái tên Perret & Berthoud , sau đó chuyển sang cái tên Universal Watch Et Company ( UWEC) sau khi chuyển trụ sở qua Geneva. trong thế chiến thứ nhất , các thợ đồng hồ đã chế tạo các loại đồng hồ bỏ túi và đồng hồ có quai đeo dây ( tiền thân của đồng hồ đeo tay ngày nay) và bán cho cả 2 bên tham chiến. đến năm 1925 , nhà sản xuất ( thực ra là bộ đôi nhưng cứ gọi gộp vậy cho gọn) đã sáng chế ra chiếc đồng hồ tự động lên dây có tên là Auto Rem . chiếc đồng hồ này có hình bát giác , kim hình thoi , vận hành với 15 chân kính và dành riêng cho nam giới.

năm 1933 , Perret qua đời , con trai của ông tiếp quản vị trí , điều hành Universal dưới phương thức doanh nghiệp gia đình trong 30 năm sau đó.

TỪ 1930-1950 : CHRONOGRAPH VÀ THỜI ĐẠI CỦA ” WATCH COUTURIER” ( ĐỒNG HỒ DÀNH CHO NỮ GIỚI)

sau thế chiến thứ nhất , đồng hồ bỏ túi dần mất đi vị thế và nhường chỗ cho đồng hồ đeo tay , Universal đã nhanh chóng chộp lấy cơ hội bằng cách tạo ra những chiếc đồng hồ đeo tay với cái tên Compur vào năm 1933 và Aero Compax vào 1936. ngay trước khi thế chiến 2 bắt đầu , những chiếc Compax đã có chức năng tự động lên dây với kim trôi mịn – Smooth Sweep , kèm theo chế độ bấm giờ , phù hợp với người lính cả trong tập luyện lẫn chiến đấu . dòng sản phẩm Compax được sản xuất với các biến thể khác nhau như Moonphase , Tri ( tri compax) , Uni và Master Vortex.

Cùng thời gian đó , Universal đã có thời gian ngắn hợp tác với hãng thời trang cao cấp Hermes của Pháp và cùng thiết kế ra chiếc Pour Hermes Chronographs. Với đặc trưng 2 nút bấm giờ hình vuông , kèm theo tính năng Telemeters và Tachmeter , cỗ máy bên trong có chứa dây tóc cân bằng Breguet , mặt số hiển thị số ả rập. trụ sở Paris của Hermes khi đó đóng vai trò như một trung tâm kinh doanh lớn cho tất cả các thương hiệu đồng hồ Universal tại Châu Âu cho đến những năm 1950. tại Mĩ , họ cũng có một nhà phân phối chính thức là Henri Stern Watch Agency – cũng là nhà phân phối Patek Philippe tại đây.

sự phổ biến của đồng hồ Universal Chronograph đã gây được sự chú ý đối với các quan chức chính phủ cao cấp khắp Châu Âu. trong đó bao gồm cả hoàng gia Hà Lan . Universal đã được cấp một hoàng lệnh bổ nhiệm vào năm 1939 để từ đó được phép ban hành đồng hồ quân sự cho quân đội quốc gia , với hình nữ hoàng Wihelmina dập nổi trên mặt đồng hồ , quân đội hà lan sử dụng chiếc đồng hồ này cho tới khi bị phát xít đức tiến vào thành phố Rotterdam và chiếm đóng Hà Lan mãi tới năm 1944.

đối với các khách hàng nữ trong thời kì này , hãng đã phân phối ra chiếc art deco ” couture diamond” , với mặt số ngọc trai , viền kim cương và sản xuất với vàng , thép không gỉ hoặc bạch kim . những chiếc đồng hồ nữ tính này đã đem lại cho Universal biệt danh nhà thiết kế đồng hồ nữ giới , nó được bày bán ở các cửa hàng xa xỉ phẩm trên khắp thế giới , được lùng mua bởi các diễn viên , người hoạt động quần chúng và vợ của các vị lãnh đạo trên thế giới.

công ti Martel Watch Company , trú tại les Ponts De Martel ( một đô thị nằm ở Le locle thuỵ sĩ ) là nhà cung cấp máy đồng hồ Chronograph cho Universal kể từ năm 1918 , Martel có quan hệ rất gần gũi với Zenith và Universal , trong nhiều năm họ đã kết hợp với nhau để cùng sản xuất đồng hồ . chiếc đồng hồ đeo tay chronograph đầu tiên trên thế giới ra đời do sự hợp tác giữa Universal và Martel , nó có 1 núm đẩy tích hợp vào núm vặn ( mono pusher) . năm 1932 , Universal lại tung ra 2 chiếc đồng hồ 2 nút bấm mà họ coi là đồng hồ bấm giờ đeo tay 2 nút bấm đầu tiên trên thế giới ( cạnh tranh với Breitling , tuy nhiên lịch sử chỉ thừa nhận Breitling chứ không phải Universal) , chúng được trang bị cỗ máy Universal 281 – sản xuất bởi Martel , vào 1933 ( hoặc 1934) , Universal tung ra hệ thống chronograph có 3 ô phụ , Zenith và Universal cùng đặt tên cho chúng là Compur và Compax .

sự hợp tác 3 bên giữa Universal , Martel và Zenith đạt được những tiến bộ lớn khi họ tung ra chiếc đồng hồ đeo tay chronograph phức tạp . ( đa tính năng ) . tung ra khoảng 1942 , thiết kế mới có một ô phụ tại 12 giờ báo ngày , pha mặt trăng . những chiếc đồng hồ dòng Compax này nổi tiếng bởi sự bền bỉ , phức tạp của nó , giá thành của chúng rất cao và kể cả cho tới nay , những chiếc vintage Compax cũng có giá không hề rẻ . ( Martel sau này được mua lại và sát nhập với Zenith , thập niên 1960)

TỪ 1950-1960 : MICRO ROTOR – BÁNH ĐÀ LÊN CÓT TỰ ĐỘNG MINI

thời kì này đánh dấu một giai đoạn ganh đua giữa các hãng chế tạo đồng hồ cấp cao trong ứng dụng thu mỏng đồng hồ , mà điển hình là việc cho ra đời micro rotor – con văng lên cót tự động cỡ nhỏ , đến nay vẫn còn được áp dụng . được phát minh đồng thời cùng lúc bởi buren và universal , tuy nhiên , hiện nay người ta thường nhắc đến với cái tên được tạo ra bởi universal : micro rotor .

có thể nói chiếc đồng hồ universal nổi tiếng nhất thời hậu chiến là chiếc polerouter , được thiết kế bởi huyền thoại gerald genta , khi đó đang làm việc cho hãng universal. chiếc đồng hồ xuất hiện lần đầu vào năm 1954 , kèm theo cỗ máy cal 138SS bumper ( tự động lọc cọc ) , một năm sau nó được thay thế bởi cỗ máy micro rotor cal 215. được sản xuất đến cuối 1969 với sự thay đổi nhỏ về tên gọi , từ polarouter sang poleouter vào năm 1958. nó có nhiều biến thế bao gồm polerouter de luxe , polerouter jet , polerouter super , polerouter geneve , polerouter compact , polerouter NS , polerouter III , và polerouter sub diver watch . độ bền bỉ dưới nhiệt độ khắc nghiệt và từ trường đã biến nó trở thành chiếc đồng hồ rất được ưa thích của phi công của hãng hàng không lớn nhất thế giới scandinavian airlines khi bay qua vùng bắc cực ( vùng bắc cực từ trường rất mạnh , universal mà cụ thể là gerald genta đã thiết kế và trở thành nhà cung cấp chính thức cho hãng này với khả năng kháng từ bậc nhất ) , được ca ngợi trên khắp thế giới và danh tiếng có thể sánh ngang với rolex date oyster hay omega seamaster date .

cuộc chiến tự động siêu mỏng có gắn micro rotor giữa universal với buren và piaget là một cuộc đua thú vị thời thập niên 1956-1960 , khi cả 2 hãng liên tục nâng cấp và cải thiện độ mỏng của mình , ban đầu universal chưa thể vượt qua buren khi chiều cao cỗ máy của họ đạt 4.2mm ( buren là 4.15mm) , hãng piaget đã đánh bại cả 2 khi tung ra cỗ máy p12 chỉ với 2.3mm vào 1959. thế hệ thứ 2 của micro rotor bắt đầu từ 1962 khi buren tung ra cỗ máy intramatic dày 3.15mm , nhưng universal đã đánh bại buren ở cal.2-66 với độ dày chỉ 2.5mm. tới năm 1965 , universal phát hành the golden shadow và white shadow , mang trong mình cỗ máy tự động cúc áo mỏng nhất thế giới với độ dày chỉ 2.3mm ( bằng với piaget ) . kỉ lục này được giữ cho mãi tới 1978. những chiếc đồng hồ dòng shadows đều được thiết kế bởi genta , máy đồng hồ có tên là calibre 2-66.

trong những năm thập niên cuối 1960 đầu 1970 , universal thuộc sở hữu của bulova , Mĩ ( bulova nay thuộc citizen nhật bản ) , dẫn đến sự hợp tác với các hãng đồng hồ và trang sức khác như tiffany , cartier sa và movado.

1970-1980 THẬP NIÊN : SỰ SUY GIẢM SẢN XUẤT ĐỒNG HỒ CƠ KHÍ

trong những năm 1970 , universal là một trong số ít các thương hiệu đồng hồ thuỵ sĩ giới thiệu đồng hồ thạch anh và dần giảm bớt đồng hồ tự động. trùng hợp với thời điểm được gọi là khủng hoảng thạch anh. công ti tiếp tục sử dụng bạc , vàng , bạch kim và kim cương cho vỏ , mặt số , dây đeo nhưng thay thế cỗ máy bên trong bằng máy thạch anh để tiết kiệm chi phí . đặc biệt như dòng shadow , trước đây lắp máy micro rotor thì giờ đây thay thế bằng unisonics và accutrons .

sau khi đổi mới công nghệ thạch anh ( chuyển sang hàng có gốc nhật bản ) , universal tập trung phát triển tại thị trường á châu , doanh thu của công ti có được là ở hồng kông . mặc dù vẫn được tạp chí forbes xếp hạng đứng ngang với corum , iwc và rolex và đắt hơn omega , longines và baume mercier , chiến lược của công ti đã vấp phải những khó khăn về tài chính , sự thoái vốn của các công ti nắm giữ lại càng đem lại khó khăn hơn cho universal.

1990 ĐẾN NAY : SỰ TRỞ LẠI

sau giai đoạn khó khăn thập niên 1980 đến 1990 , universal phát hành một loạt sản phẩm có gắn micro rotor – thứ đã làm nên thương hiệu của công ty , mặc dù trụ sở vẫn nằm ở geneva , hãng đã được mua lại bởi hồng kông dựa trên công ti đầu tư stelux holdings international ,ltd , công ty này cũng đồng sở hữu hãng cyma . universal tiếp quản trực tiếp cyma và bán đồng hồ dưới cỗ máy có bằng sáng chế bởi universal . tính đến năm 2011 , universal vẫn là một thành viên chính thức và tích cực của liên đoàn hiệp hội giám sát công nghiệp thuyh sĩ , họ duy trì 3 văn phòng tại thuỵ sĩ dựa trên nhãn hàng cyma.

NGƯỜI NỔI TIẾNG VÀ UNIVERSAL

có rất nhiều nhân vật nổi tiếng , nhà văn , giám đốc điều hành kinh doanh và các chính khách nổi tiếng trên thế giới sở hữu đồng hồ universal.

năm 1990 , đồng hồ universal xuất hiện trên tạp chí playboy minh hoạ bởi leroy neiman , tổng thống argentina thứ 41 , juan peron đeo chiếc tri compax , tổng thống mĩ thứ 33 harry truman đeo chiếc popular ở hội nghị potsdam , tổng thống donald trump sở hữu chiếc universal senna trước khi tặng nó cho quỹ từ thiện , chủ tịch nước cộng hoà dominica hector trujillo sở hữu một chiếc vàng hồng mặt men . tại phiên toà xử tội ác chiến tranh thế chiến 2 , thống chế herman goring đã tặng chiếc compax của mình cho trung uý jack wheelis để đổi lấy thuốc xianua tự tử .nhà văn pháp jean cocteau là một fan hâm mộ của universal , nhạc sĩ người anh eric clapton sở hữu chiếc tri compax ….. nói chung kĩ thuật thiết kế và tinh xảo của universal rất được hâm mộ ở thời kì 1960-1970

GIÁ BÁN

businessweek trích dẫn giá trị thị trường của đồng hồ universal bán ra những năm 1960 vào khoảng 2500-3500 usd ( tính đến 2010) . một trong những chiếc đắt nhất từng được bán đấu giá là golden janus , sản xuất thập niên 1930 chỉ với 10 chiếc , đấu giá năm 1994 với giá 50.000 usd . một số sản phẩm chronograph bấm giờ chia kim ( rattrapante) sản xuất giới hạn cho không quân hoàng gia ý được các đại lý tư nhân đấu giá với giá từ 90.000-130.000 usd , chúng được sản xuất vào những năm 1939 và 1945

THÀNH QUẢ VÀ DI SẢN

universal là một hãng đồng hồ sang trọng danh giá , và có vị trí rất quan trọng , đặc biệt cả về khâu thiết kế thân vỏ và movement. là một trong những hãng tiên phong trong việc chế tạo đồng hồ đeo tay và đồng hồ tự động , là một trong 2 nhà sáng chế đầu tiên phát minh và tích hợp thành công micro rotor lên đồng hồ , đóng góp công lớn vào việc thu gọn máy đồng hồ . nhân viên của universal – gerald genta sau này trở thành huyền thoại vĩ đại bậc nhất giới thiết kế đồng hồ khi đã thiết kế ra những sản phẩm đến nay vẫn được liệt vào hàng cực phẩm như royal oak , nautilus , omega constellation vv..vv . nhãn hàng universal hiện nay tiếp quản và bán hàng thông qua cyma , cơ bản là không còn thành tựu gì nổi bật ở thời nay , nhưng di sản và lịch sử của nó thì vẫn trường tồn theo thời gian.